คนไทยมีความเชื่อว่าสิ่งต่างๆ มักจะมีสิ่งศักด์สิทธิ์คอยปกป้องและคุ้มครองอยู่เสมอ เพื่อไม่ให้เจอเรื่องร้ายๆ ยานพาหนะ ไม่ว่าจะเป็น เรือ รถยนต์ หรือรถจักรยานยนต์ก็จะมี “แม่ย่านาง” คอยคุ้มครองไม่ให้เกิดอันตราย และเดินทางได้อย่างปลอดภัย ซึ่งในทุกๆ ปี ก็จะมีการไหว้แม่ย่านางรถเพื่อความเป็นสิริมงคล พร้อมทั้งมีของเซ่นไหว้มงคลต่างๆ ทั้งธูป เทียน และอาหาร เพื่อสร้างความอุ่นใจ เวลาขับรถ ไม่ว่าจะเป็นรถใหม่ป้ายแดงหรือว่ารถมือสองเองก็ตาม สำหรับใครที่เพิ่งออกรถใหม่ และยังไม่เคยไว้แม่ย่านาง อยากรู้ว่าของไหว้แม่ย่านางรถมีอะไรบ้าง และวิธีการไหว้ที่ถูกต้องควรเริ่มจากอะไร ไปดูกัน

เปิดตำนานแม่ย่านาง ผู้ปกป้องการเดินทางให้ปลอดภัย

แม่ย่านางเปรียบเสมือนสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประจำยานพาหนะที่คนไทยกราบไหว้ เพื่อขอให้เดินทางปลอดภัย ซึ่งตำนานของแม่ย่านางนั้นมีหลายเรื่องราวเล่าขาน ทั้งเรื่องราวตามความเชื่อชาวจีน ที่เชื่อกันว่า “เทียนเฟย” หรือ “มาจู่” ซึ่งเป็นเทพทางทะเลคอยปกป้องเรือจากคลื่นลมทะเล และโจรสลัด

“เจิ้งเห่อ” ชาวจีนที่ได้อพยพมาไทยในช่วงยุคกรุงศรีอยุธยา ต้องเจอกับคลื่นลมทะเลซัดกระหน่ำอย่างแรงขณะเดินทาง แต่เมื่อเขาทำการเซ่นไหว้ มาจู่ก็ปรากฏตัวที่เสากระโดงเรือ ทันใดนั้นคลื่นลมก็สงบลง เมื่อเจิ้งเห่อถึงไทยก็ได้ทำพิธีบวงสรวงชุดใหญ่ ความเชื่อเหล่านี้ก็ได้แพร่กระจายไปในหมู่คนไทย และมีการไหว้แม่ย่านางของเรือตามคนจีนเรื่อยมา ดังปรากฏในนิราศกวางตุ้งของพระยามหานุภาพ ซึ่งแต่งเมื่อ พ.ศ. 2313 สมัยกรุงธนบุรี ตอนหนึ่งว่า

“แล้วเขาทำเป็ดไก่ไหว้เทเวศร์

ตามเพศที่ทะเลแล้วเทถวาย

แต่ขลุ่ยขลุกแล้วลุกขึ้นโปรยปราย

กระดาษพรายเผาเพลิงเถกิงเรือง

เย็นเช้าไหว้เจ้าด้วยม้าล่อ

พระหมาจอฟังอึงคะนึงเนื่อง

ครั้นค่ำแขวนโคมเคียงเรียงเรือง

ตลอดเบื้องหน้าท้ายที่รายไป”

นอกจากตำนานนี้ ยังมีอีกหนึ่งตำนานตามหนังสือนารายณ์สิบปาง ที่สอดคล้องกับตำนานของมาจู่ ซึ่งเล่าต่อๆ กันมาว่า เมื่อพระอิศวรและพระอุมาเสด็จประพาสทะเล เหล่ากุ้งได้ออกมาร้องเรียนถึงปัญหาความคับแค้นใจของตัวเองว่า เป็นสัตว์ตัวเล็กที่ไม่มีกำลังต่อสู้ และเป็นได้เพียงอาหารของสัตว์ใหญ่ จนพี่น้องล้มตายใกล้สูญพันธุ์ พระอุมาจึงประทานพรให้กุ้ง มีหัวเป็นเลื่อยสองคม ข้างหางเป็นหอกปลายแหลม แต่มีข้อแม้ว่ากุ้งจะต้องกินแต่ของเน่าเปื่อยเท่านั้น

เมื่อระบบนิเวศไม่สมดุล ประชากรกุ้งมีมากอาหารจึงไม่เพียงพอ กุ้งจึงเอาหัวแทงเรือของชาวจีนที่ผ่านไปมาจนรั่ว ทำให้ชาวจีนจมน้ำตายเป็นจำนวนมาก เพื่อจะได้มีอาหาร ชาวจีนจึงนำเรื่องไปร้องต่อมาจู่ มาจู่จึงปรึกษากับเจ้าทั้งแปดทิศ และไปกราบทูลพระอิศวรและพระอุมา ออกอุบายไปจัดการ ทำให้พวกกุ้งกลัว และสั่งให้ชาวจีนที่เดินเรือนับถือนับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา

เดิมทีคนไทยก็เรียกมาจู่ตามแบบคนจีน จนในยุคหลังๆ ที่เรียกเพี้ยนไปเป็น “แม่ย่านาง” และได้กลายมาเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ของคนไทยจนถึงปัจจุบัน

เตรียมของไหว้แม่ย่านางรถให้พร้อม แบบจัดเต็ม

สำหรับของไหว้แม่ย่านางรถ ส่วนใหญ่แล้วเป็นผลไม้มงคล ขนมมงคล และหมากพลูต่างๆ เพื่อเสริมโชคลาภ ช่วยให้การเดินทางปลอดภัย แต่ควรหลีกเลี่ยงของคาว ไม่ว่าจะเป็น ไก่ต้ม หัวหมู หรือว่าจะเป็นเป็ดพะโล้ เพราะแม่ย่านางท่านไม่ปลื้ม

ของไหว้ที่ต้องมี

• ธูป 9 ดอก

• ข้าว 1 ถ้วย

• น้ำเปล่า 1 แก้ว

• ยาสูบ 3 มวน

• หมากพลู และยาเส้นสีฟัน

ผลไม้มงคลสำหรับไหว้แม่ย่านางทั้ง 5 อย่าง

ผลไม้มงคลสำหรับไหว้แม่ย่านางรถส่วนใหญ่แล้วจะเป็นผลไม้ที่ใช้ไหว้ในงานมงคลอื่นๆ ซึ่งผลไม้แต่ละชนิดก็จะแฝงไปด้วยความหมายดีๆ ที่ช่วยให้รู้สึกถึงความเป็นสิริมงคล สำหรับการไหว้แม่ย่านางจะต้องเลือกผลไม้มา 5 ชนิด แล้วแต่ว่าจะเลือกอะไรบ้าง โดยผลไม้มงคลมีดังนี้

• กล้วย เป็นผลไม้มงคลที่ช่วยเรียกทรัพย์ ทำให้ชีวิตราบรื่น และสมหวัง

• สับปะรด เป็นผลไม้สีเหลืองทองช่วยเรียกทรัพย์ เพิ่มความมั่งคั่ง และมีแต่ความเจริญรุ่งเรือง

• แก้วมังกร มีแต่โชคดีเข้ามาในชีวิต

• ทับทิม ช่วยให้ครอบครัวสามัคคี รักกันแน่นแฟ้น มีแต่ความสุข

• ส้ม ปัดเป่าความโชคร้าย ชีวิตพบเจอแต่ความสุข ความเจริญก้าวหน้า

• มะพร้าว ช่วยให้อยู่เย็นเป็นสุข ปราศจากโรคภัยต่างๆ

• สาลี่ หนุนให้ประสบความสำเร็จ เงินทองไหลมาเทมา

• องุ่น บ่งบอกถึงความอุดมสมบูรณ์ ความสำเร็จ และความมั่งคั่ง

ขนมหวานมงคล

เมื่อมีผลไม้ก็จะต้องมีขนมหวานมงคล สำหรับขนมหวานมงคลที่จะจัดไหว้แม่ย่านางนั้นไม่ได้มีการกำหนดไว้ว่าจะต้องใช้ทั้งหมดกี่อย่าง ผู้ที่ไหว้สามารถดูตามความเหมาะสมได้เลย ซึ่งขนมมงคลก็มีด้วยกันหลายชนิด ดังนี้

• ถ้วยฟู มีความหมายมงคลตามชื่อคือความเฟื่องฟู ความก้าวหน้า และความเจริญรุ่งเรือง

• สาลี่ เป็นขนมที่คล้ายกับถ้วยฟู ด้วยลักษณ์ที่ฟูเป็นก้อนใหญ่ จึงเป็นขนมมงคลที่มีความหมายถึงการเพิ่มพูน มีเงินทองมากขึ้น

• ขนมเทียน หมายถึงความรุ่งโรจน์เหมือนแสงเทียน

• ขนมหวานตระกูลทอง มีด้วยกันหลายอย่างไม่ว่าจะเป็นทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทอง รวมถึงขนมเม็ดขนุน ถือเป็นขนมมงคลขึ้นชื่อที่หมายถึงความมั่งคั่งร่ำรวย

• ขนมชั้น    หมายถึงความความเจริญก้าวหน้าในการงาน

พวงมาลัย

พวงมาลัยนิยมใช้ไหว้แม่ย่านางสำหรับการออกรถใหม่ หลายๆ คนก่อนที่จะออกรถจะทำการดูฤกษ์ออกรถใหม่  เมื่อวันที่ออกรถก็จะเตรียมพวงมาลัยไปด้วย โดยพวงมาลัยที่ใช้จะเป็นพวงมาลัย 2 ชาย จำนวน 3 พวง ห้อยหรือแขวนไว้ที่กระจกมองหลัง หรือแขวนไว้ที่พวงมาลัยรถยนต์เพื่อบูชาแม่ย่านาง สำหรับสายมูที่ต้องการเสริมความเป็นสิริมงคล สามารถเลือกใช้สีพวงมาลัย หรือริบบิ้นพวงมาลัยที่มีสีถูกโฉลกตามวันเกิดได้ด้วย แต่สำหรับสายมูที่หาสีที่ถูกโฉลกไม่ได้ ให้หลีกเลี่ยงสีที่เป็นกาลกิณีแทน ดังนี้

• วันอาทิตย์ คนที่เกิดวันอาทิตย์ควรเลือกใช้พวงมาลัยโทนสีเขียว หลีกเลี่ยงพวงมาลัยสีฟ้า หรือสีน้ำเงิน

• วันจันทร์ ควรเลือกใช้พวงมาลัยสีม่วง สีน้ำตาล หากหาไม่ได้ควรหลีกเลี่ยงพวงมาลัยสีแดง หรือโทนสีแสด

• วันอังคาร สำหรับชาววันอังคารควรเลือกใช้พวงมาลัยสีเหลือง หรือสีแสดในวันออกรถ แต่ไม่ควรใช้พวงมาลัยสีขาวนวล หรือสีขาว

• วันพุธกลางวัน สำหรับคนที่เกิดวันพุธควรเลือกใช้พวงมาลัยสีดำ หรือสีเทาเข้มๆ ถือเป็นสีที่หาได้ค่อนข้างยาก ดังนั้นควรเลือกตามความเหมาะสม แต่อย่างไรด็ตามห้ามใช้พวงมาลัยสีโทนชมพูเด็ดขาด เพราะเป็นสีกาลกิณี

• วันพุธกลางคืน ควรเลือกใช้พวงมาลัยสีขาว หรือสีเหลืองอ่อน แต่ควรหลีกเลี่ยงพวงมาลัยที่เป็นสีกาลกิณีอย่างสีแสด หรือสีส้ม

• วันพฤหัส ผู้ที่เกิดในวันพฤหัสควรเลือกใช้พวงมาลัยสีแดง เพื่อความเป็นสิริมงคล และควรหลีกเลี่ยงพวงมาลัยสีม่วง และสีโทนสีดำ เพราะเป็นสีกาลกิณี

• วันศุกร์ พวงมาลัยสีชมพู หรือสีแดงอ่อนๆ ถือเป็นสีที่เป็นมงคลสำหรับชาววันศุกร์ และควรหลีกเลี่ยงสีเทาเข้ม และสีโทนดำ เพราะเป็นสีกาลกิณี

• วันเสาร์ สีพวงมาลัยที่ช่วยเสริมโชคลาภ เป็นมงคลคือโทนสีน้ำเงิน แต่สีที่เป็นกาลกิณีคือโทนสีเขียว

วิธีไหว้แม่ย่านางรถ Step by Step

1. วิธีไหว้แม่ย่านางเริ่มด้วยการตั้งโต๊ะไหว้หน้ารถ โดยนำของไหวต่างๆ ทั้งผลไม้ ขนมหวาน และข้าวสวยไปจัดวางบนโต๊ะไหว้ให้เรียบร้อย

2. จุดธูป 9 ดอก และจุดเทียน ตั้งนะโม 3 จบ แล้วกล่าวคาถาไหว้แม่ย่านาง ให้ท่านมารับของไหว้ และช่วยให้คุ้มครองการเดินทาง

เมื่อธูปหมดดอก กล่าวคำลา พร้อมยกของไหว้มากินเพื่อความเป็นมงคล

คาถาไหว้แม่ย่านางรถ พร้อมคำลาของไหว้เมื่อธูปหมดดอก

ขั้นตอนและวิธีไหว้แม่ย่านางนอกจากของไหว้แล้ว ขณะที่ทำการไหว้ยังมีคาถาสำหรับบูชาแม่ย่านาง พร้อมด้วยคาถาลาของไหว้ด้วย ดังนี้

คาถาไหว้แม่ย่านางรถ

นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ (3 จบ)

สุทินนัง วัตถุทานัง อาสะวะ ขะยาวะหัง โหตุ

ทุติยัมปิ สุทินนัง วัตถุทานัง อาสะวะ ขะยาวะหัง โหตุ

ตะติยัม สุทินนัง วัตถุทานัง อาสะวะ ขะยาวะหัง โหตุ

เมื่อกล่าวคำถวายแม่ย่านางจบแล้ว ให้กล่าว “ลูกขอถวายสิ่งของเหล่านี้แก่แม่ย่านางรถ ขอท่านจงรับซึ่งสิ่งของเหล่านี้ เพื่อประโยชน์และความสุขแก่ลูกหลานทั้งหลายเทอญ สาธุ” พร้อมทั้งอธิษฐานในสิ่งที่เป็นมงคล และจุดยาสูบ 3 มวนถวายท่าน

คำลาของไหว้

เมื่อธูปที่จุดบูชาหมดดอกแล้ว ก่อนที่จะนำของไหว้มารับประทานจะต้องกล่าวคำลาของไหว้ และนำของไหว้มารับประทานเพื่อความเป็นมงคล ซึ่งมีคำกล่าว ดังนี้

นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ (3 จบ)

พุทธังลา ธัมมังลา สังฆังลา

แล้วกล่าวว่า: “ข้าพเจ้าขอลาสิ่งของเหล่านี้เพื่อให้เป็นทานต่อไป และเพื่อเป็นยารักษาโรค อย่าให้เกิดโทษใดๆ เลย”

พร้อมกล่าวคำลา นะ เสสัง มังคะลายาจามะ

การไหว้แม่ย่านางรถที่ถูกต้อง ควรทำอย่างไร

การไหว้แม่ย่านางรถ เป็นการไหว้เพื่อเอาฤกษ์เอาชัย ในวันมงคล หรือโอกาสต่างๆ เวลาที่เหมาะสมในการไหว้แม่ย่านางรถ ควรจะไหว้ในช่วงเช้า ตั้งแต่ 07.09 น. แต่ไม่ควรเกิน 10.09 น. โดยแต่ละโอกาสมีการไหว้ที่แตกต่างกัน ดังนี้

การไหว้แม่ย่านางรถวันมงคล

ส่วนใหญ่แล้วการไหว้แม่ย่านางรถมักจะเลือกไหว้ในวันมงคลที่เกี่ยวข้องกับการเริ่มต้นใหม่ เช่น วันขึ้นปีใหม่ วันสงกรานต์ หรือวันตรุษจีน ซึ่งถือเป็นวันแห่งการเริ่มต้น การไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่เคารพนับถือ เป็นเหมือนการแสดงความเคารพ ขอบคุณ ที่ช่วยปกป้องเราจากอันตราย ซึ่งของที่ใช้ไหว้ก็จะเป็นผลไม้ ขนมหวาน ข้าวสวย พร้อมด้วยหมากพลู ยาสูบ น้ำเปล่า และธูป 9 ดอก

การไหว้แม่ย่านางรถวันออกรถใหม่

เมื่อออกรถใหม่ ไม่ว่าจะเป็นรถมือหนึ่ง หรือรถมือสอง ก็สามารถไหว้แม่ย่านางได้ทั้งนั้น เพราะการไหว้แม่ย่านางเป็นการบูชาสิ่งศักดิ์ให้ช่วยคุ้มครองให้มีแต่ความปลอดภัย แคล้วคลาด สำหรับการไหว้แม่ย่านางในวันออกรถใหม่นอกจากของไหว้อย่างธูป เทียน น้ำเปล่า ข้าวสาร บุหรี่ ผลไม้ และขนมมงคลแล้ว ยังต้องใช้พวงมาลัยเพิ่มเติมด้วย 

การไหว้แม่ย่านางรถในวันพระ

หลายๆ คนอาจมีคำถามว่า ไหว้แม่ย่านางรถวันพระได้ไหม จริงๆ แล้วสามารถไหว้ได้ เพราะวันพระถือเป็นวันมงคลอีกวันที่เหมาะสมแก่การไหว้แม่ย่านาง โดยควรเลือกไหว้แม่ย่านางในวันพระที่ตรงกับขึ้น 15 ค่ำ ซึ่งของไหว้และวิธีการไหว้แม่ย่านางรถก็เหมือนเดิม ไม่ได้มีขั้นตอนใดเพิ่มเติมเป็นพิเศษ

การไหว้แม่ย่านางรถในชีวิตประจำวัน

สำหรับวันธรรมดาอื่นๆ ที่ไม่ใช่วันพิเศษก็สามารถไหว้แม่ย่านางได้ เพราะการไหว้แม่ย่านางก็เหมือนการทำความเคารพสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่สามารถทำได้ทุกวัน สำหรับคนที่เคร่งอาจจะเน้นการไหว้ในช่วงเวลา 07.09 น. - 10.09 น. และไม่ควรเกิน 10.09 น. ส่วนของที่ไหว้ก็เหมือนกับของไหว้อื่นๆ ที่ต้องใช้ธูป ผลไม้ ขนมหวาน น้ำเปล่า และข้าวสวย พร้อมด้วยบุหรี่ และหมากพลู

ข้อควรปฏิบัติ เพื่อเสริมสิริมงคลในการไหว้แม่ย่านาง สำหรับผู้ที่ออกรถใหม่

สำหรับในวันออกรถใหม่นอกจากการไหว้แม่ย่านางเพื่อความเป็นสิริมงคลแล้ว ผู้ที่ออกรถใหม่ควรทำตามคำแนะนำเหล่านี้ด้วย

• นำรถไปเจิม ปิดทอง และพรมน้ำมนต์ เพื่อความเป็นมงคลในวันออกรถใหม่

• ไม่ควรนำรถไปในสถานที่อโคจรในวันแรกที่ออกรถ เช่น อาบอบนวด บ่อนพนัน

• ทุกครั้งที่จะขับรถ หรือต้องจับพวงมาลัย ควรท่องคาถา สุจิตโต ซึ่งแปลว่า ไปดี

• ไม่ควรทำผิดกฏจราจร หรือขับรถไม่ดี เช่น เมาแล้วขับ ขับรถฝ่าไฟแดง และขับรถปาดหน้าคนอื่น

สรุป

การไหว้แม่ย่านางรถเป็นการเสริมมงคล ช่วยให้แคล้วคลาด จะเดินทางไปไหนก็มีแม่ย่านางคอยคุ้มครอง ทำให้มีแต่ความปลอดภัย นิยมไหว้กันในวันมงคลต่างๆ เช่น วันขึ้นปีใหม่ วันสงกรานต์ และวันตรุษจีน สำหรับของไหว้แม่ย่านางรถส่วนใหญ่ก็จะเป็นผลไม้ ขนม ข้าว น้ำเปล่า พร้อมด้วยหมากพลู ยาสูบ และธูป แต่อย่างไรก็ตามนอกจากการไหว้เพื่อความเป็นสิริมงคล และช่วยให้อุ่นใจยามขับขี่ยานพาหนะแล้ว ผู้ขับขี่ทุกคนไม่ควรประมาท แต่ควรขับรถด้วยความระมัดระวัง และทำตามกฎจราจรอย่างเคร่งครัด เพื่อความปลอดภัยของตัวเองและคนรอบข้าง